Όταν οι παραπάνω κινήσεις (υπερβολική στροφή, υπερέκταση και πρόσθια ολίσθηση της κνήμης) γίνουν σε μεγάλη δύναμη και σε μεγάλο βαθμό τέτοιο ώστε να ξεπερνά τις δυνάμεις του πρόσθιου χιαστού, έχουμε ρήξη του συνδέσμου.
Ο πρόσθιος χιαστός υφίσταται ρήξη συνήθως στη μεσότητά του (70%), ενώ σπανιότερα παρατηρείται απόσπαση της μηριαίας και της κνημιαίας πρόσφυσής του.
Η ρήξη του προσθίου χιαστού μπορεί να ταξινομηθεί ανάλογα με τον αριθμό των ινών που έχουν υποστεί ρήξη.
Σε περίπτωση που ένας αριθμός ινών (μικρός ή όχι) του συνδέσμου έχει υποστεί ρήξη έχουμε ως αποτέλεσμα μερικό περιορισμό της δραστηριότητας με συνοδό πόνο και οίδημα (πρήξιμο) (μερική ρήξη).
Στην περίπτωση που όλες οι ίνες του συνδέσμου έχουν υποστεί ρήξη έχουμε ως αποτέλεσμα αστάθεια στο γόνατο και μεγάλη απώλεια λειτουργικότητας. Συνήθως τραυματίζονται και άλλες δομές του γόνατος όπως οι μηνίσκοι και οι πλάγιοι σύνδεσμοι. Σε αυτοί την περίπτωση η χειρουργικη αποκατάσταση είναι απαραίτητη (ολική ρήξη).
Ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου έχουμε συχνά σε αθλήματα επαφής ( π.χ ποδόσφαιρο, μπάσκετ ) ή σε αθλήματα όπου απαιτούν ξαφνικές αλλαγές πορείας (π.χ. σκί).
Συμπτώματα ρήξης ΠΧΣ, μηχανισμός κάκωσης και Διάγνωση από τον ιατρό ή τον φυσικοθεραπευτή
Οι ασθενείς με ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου συνήθως ακούν ένα χαρακτηριστικό « κρακ » τη στιγμή του τραυματισμού. Τα συμπτώματα συνίστανται σε οίδημα του γόνατος, επώδυνη κινητικότητα της άρθρωσης και δυσχέρεια της βάδισης και φόρτισης του μέλους που μπορεί να εμφανιστούν ακόμα και μετά το τέλος της δραστηριότητας ή την επόμενη μέρα το πρωί σε ελαφριές περιπτώσεις. Στην ολική ρήξη η δραστηριότητα είναι αδύνατο να συνεχιστεί λόγο σοβαρού πόνου και αστάθειας.
Στη διάγνωση συμβάλλει η γνώση του μηχανισμού κάκωσης (τρόπος τραυματισμού), ο αίμαρθρος (η διόγκωση μιας αρθρώσεως από παραχθέν αίμα και οίδημα λόγω τραυματισμού), που αποτελεί συχνά το μόνο κλινικό σημείο, και λειτουργικές δοκιμασίες με συχνότερη τη Δοκιμασία Πρόσθιου Συρταροειδούς, όπου με το γόνατο λυγισμένο η κνήμη μπορει να συρθεί προς τα εμπρός 2-3 εκατοστά, οι οποίες εκτελούνται από τον ιατρό ή τον φυσικοθεραπευτή, και με τις οποίες ελέγχεται η ακεραιότητα του πρόσθιου χιαστού.
rupturing of anterior cruciate
πρόσθιο ''συρτάρι''
Ιδιαίτερη συμβολή στη διάγνωση ρήξεων πρόσθιου χιαστού και των συνοδών οστικών κακώσεων ή τραυματισμών άλλων δομών της άρθρωσης έχει η μαγνητική τομογραφία, το ποσοστό ακρίβειας της οποίας κυμαίνεται από 90 έως 100%.
Η διάγνωση τεκμηριώνεται με την αρθροσκόπηση, με την οποία είναι δυνατή η παράλληλη διάγνωση και αποκατάσταση της συνδεσμικής βλάβης.
Συντηριτική αντιμετώπιση-Χειρουργική αποκατάσταση (αρθροσκόπηση)
Η καλύτερη θεραπεία του συνδέσμου, είναι εκείνη που ταιριάζει ξεχωριστά σε κάθε ασθενή. Τα κριτήρια για το ποια είναι η ιδανική θεραπεία (χειρουργική ή μη) εκτός από την χρονολογική και βιολογική ηλικία του ασθενούς και την έκταση και το είδος των ζημιών που έχουν προκληθεί στο γόνατό του θα πρέπει να σχετίζονται με τις απαιτήσεις του, καθώς και με το γενικότερο επίπεδο των δραστηριοτήτων του (εργασιακές δραστηριότητες, αθλητισμός, χόμπι κ.λ.π.)
Στην συντηρητική θεραπεία, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι το γόνατό μας εξακολουθεί να βρίσκεται σε συνθήκες αστάθειας και παράλληλα θα πρέπει να αποφεύγουμε έντονες καταπονήσεις και νέες κακώσεις του γόνατος, ώστε με τον τρόπο αυτό να διατηρούμε ένα καλό επίπεδο ποιότητας στην καθημερινή μας ζωή.
Οι περισσότεροι ασθενείς με μερική ρήξη αναρρώνουν με την κατάλληλη φυσικοθεραπεία.
Η θεραπεία τις πρώτες 72 ώρες έχει ως στόχο την μείωση του πόνου και του οιδήματος γι'αυτό και εφαρμόζεται το Κ.Α.Π.Α.
Κρυοθεραπεία (τοποθετούμε 3-4 φορές την ημέρα από 10 λεπτά πάγο)
Ανάρροπη θέση (τοποθετούμε το πάσχον μέλος λίγο πιο ψηλά από το επίπεδο της καρδιάς)
Περίδεση (χρησιμοποιώντας έναν λεπτό επίδεσμο εφαρμόζουμε ελαφριά περίδεση την περιοχή του τραυματισμού με τέτοιον τρόπο έτσι ώστε η πίεση που ασκεί να χαλαρώνει προοδευτικά όσο πλησιάζουμε κεντρικά στο σώμα μας)
Ανάπαυση (κατά την ανάπαυση αποφεύγουμε οποιαδήποτε δραστηριότητα η οποία αυξάνει τον πόνο ή τα συμπτώματα. Είναι ιδανικό να ξαπλώνουμε σε μια άνετη θέση)
Από την πρώτη μέρα εως ότου υποχωρήσουν αρκετά τα συμπτώματα μπορεί να χορηγηθεί παυσίπονη και αντιφλεγμονώδης αγωγής.
Τα συνήθη παυσίπονα φάρμακα, χρησιμεύουν τις πρώτες κυρίως ημέρες από την κάκωση και τα λαμβάνουμε μόνο όταν ο πόνος από το γόνατο είναι μη ανεκτός και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα τα λαμβάνουμε συνήθως για 1 - 2 εβδομάδες ώστε να βοηθήσουμε στην γρήγορη υποχώρηση των οξέων συμπτωμάτων από την άρθρωση (πόνος και οίδημα).
Επί εμμονής των συμπτωμάτων και σε περίπτωση που το ύδραρθρο ή αίμαρθρο δεν έχει υποχωρήσει και εξακολουθεί να προκαλλεί στον ασθενή μεγάλη δυσφορία ο ιατρός με μια λεπτή βελόνη παρακεντήσεως του γόνατος, σε συνθήκες άσηπτες, μπορεί να επέμβει και να προβεί στη λεγόμενη εκκενωτική παρακέντηση του αιμάρθρου.
Αμέσως μετά το οξύ στάδιο και την εφαρμογή του Κ.Α.Π.Α ακολουθείται πρόγραμμα φυσικοθεραπευτικής αποκατάστασης το οποίο έχει ως σκοπό σε πρώτη φάση την αποιδηματική αγωγή και την ανάπλαση των κατεστραμμένων ιστών και αγγείων που εχουμε υποστεί απο τον τραυματισμό κυρίως με φυσικά μέσα (υπέρηχος, laser κλπ) και σε δεύτερη και σημαντικότερη φάση την ενδυνάμωση των μυών που σχετίζονται με την άρθρωση του γόνατος και την βελτίωση της ισορροπίας και της ιδιοδεκτικότητας* αυτής.
Έμφαση δίνουμε στην ενδυνάμωση των οπίσθιων μηριαίων οι οποίοι συγκρατούν την κνήμη προς τα πίσω και υποτίθεται ότι είναι σε θέση να μειώσουν το πρόσθιο συρτάρι. Για να αποφευχθεί ανισορροπία με τον πρόσθιο μυ (τετρακέφαλο) συνίσταται και ταυτόχρονη, αναλογική ενδυνάμωση του τετρακεφάλου.
Ωστόσο το σύνηθες λειτουργικό πρόβλημα στα γόνατα χωρίς χιαστό δεν είναι ο προσθιοπίσθιος ''τζόγος'' αλλά μια αστάθεια στροφικού τύπου για το λόγο οτι ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος είναι τοποθετημένος στο γόνατο με μια ελαφρά λοξότητα γι'αυτό μεγάλης σημασίας είναι η ενδυνάμωση όλων των μυών που περικλύουν το γόνατο(προσαγωγοί-απαγωγοί κλπ.).
*Ιδιοδεκτικότητα λέγεται η αίσθηση την οποία έχει ο εγκέφαλος μας για την οποιαδήποτε άρθρωση, στο χώρο.(π.χ. όταν καθόμαστε στο τραπέζι πόσο λυγισμένο είναι το γόνατο μας ενώ δεν το βλέπουμε, ή το πόσο γρήγορα μπορούμε να αποφύγουμε ένα εμπόδιο και το πόσο κοντά ή μακριά βρίσκεται).
Με την κατάλληλη θεραπεία ο ασθενής αναρρώνει και επιστρέφει στην δραστηριότητα σε διάστημα 2 με 8 εβδομάδων.
Η χειρουργική αποκατάσταση απαιτείται σε ασθενείς με ολική ρήξη του προσθίου χιαστού συνδέσμου και σε ασθενείς με υψηλό επίπεδο γενικών και αθλητικών δραστηριοτήτων με στόχο την απόκτηση της μέγιστης λειτουργικότητας και την επιστροφή τους σε εξίσου καλό επίπεδο όπως και πρίν τον τραυματισμό.
Η επέμβαση πραγματοποιείται αρθροσκοπικά και χρησιμοποιείται τεχνιτό μόσχευμα ή συνηθέστερα μόσχευμα από άλλο σημείο του σώματος και πιό συγκεκριμένα κομμάτι είτε από τον τένοντα των οπισθίων μηριαίων μυών είτε κομμάτι από τον επιγονατιδικό σύνδεσμο.
Το πρόγραμμα αποκατάστασης μπορεί να διαρκέσει, μαζί με τις ασκήσεις στο γυμναστήριο, έως και εικοσιτέσσερις (24) εβδομάδες ή έξι (6) μήνες για πλήρη αποκατάσταση.
Το πρόγραμμα είναι ενδεικτικό καθώς κάθε άνθρωπος ανταποκρίνεται διαφορετικά. Η περίοδος αποκατάστασης διαρκεί από 5-12 μήνες.
Η αρθροσκοπική αποκατάσταση της ρήξεως του ΠΧΣ είναι η μέθοδος εκλογής στη διεθνή ιατρική βιβλιογραφία με ποσοστά επιτυχίας πολύ υψηλά.
